روستای باجگان؛ روستایی با معماری سنگی

روستای باجگان یکی از روستاهای بخش مرکزی شهرستان بافق که در 85کیلومتری جنوب شرقی بافق بر روی دامنه کوه باجگان در ارتفاع2060متری قرار گرفته است. این روستا دارای شکل متمرکز واز نظر موقعیت جغرافیایی روستایی کوهپایه ای است.

روستای باجگان یکی از روستاهای بخش مرکزی شهرستان بافق که در 85کیلومتری جنوب شرقی بافق بر روی دامنه کوه باجگان در ارتفاع2060متری قرار گرفته است. این روستا دارای شکل متمرکز واز نظر موقعیت جغرافیایی روستایی کوهپایه ای است.

تاکنون در رابطه با وجه تسمیه اظهار نظرات متفاوتی شده است؛ که بعضی از آنها غیرعلمی ودور از ذهن می باشد؛ مانند اینکه باجگان از از کلمه باجگیران گرفته شده واین روستا در زمانی که ایران منطقه دریا بوده در سواحل دریا قرار داشته وساکنان این روستا از دریانوردان و مسافران وتجار دریایی باج می گرفتند.

بعضی دیگر معتقدند که باجگان در اصل واژگون بوده چون بر اثر جریان سیل  در طول دوران ها چندین مرتبه به کلی ویران شده و واژگون نام گرفته و در اثر تکرار در طول زمان دچار تغییر و به باجگون وباجگان تبدیل شده است.

سابقه تاریخی باجگان به نقل از بعضی از منابع حدود5هزار ساله می باشد وبه قبل از پیدایش تمدن کاریزی برمی گردد. جاذبه ها و امکانات روستای باجگان به عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری شهرستان واستان دارای جاذبه های متنوع ومتعددی است که هرساله تعداد زیادی جهت گذراندن اوقات فراغت خود وبهره مندی از مواهب آن به این منطقه مراجعت می نمایند که به عنوان نمونه می توان از چنار1200ساله با تنه قطور، ارتفاع زیاد وسایه دلنشین آن نام برد.

صنوبر راست قامت ومرتفع 850ساله، آب وهوای دلپذیر، ملایم ومعتدل در تابستان باجگان را چون نگینی در منطقه کویر بافق بیشتر مطرح می کند، منطقه بکر حفاظت شده کوه باجگان با تنوع گونه های گیاهی به ویژه جنگل نادر ونایاب ارس(سبل) وسایر گونه های گیاهی درختی نظیر بادام کوهی، بنه، انجیر وحشی کسیدون و… و گونه های مختلف داروئی وصنعتی نظیر اشترک، کتیرا، زیره، انغوزه، آویشن، شیرین بیان، خاک شیر واسپند و زیستگاه حیات وحش متنوع نظیر قوچ، کل، بزکوهی و از همه مهم تر یوزپلنگ آسیایی و انواع پرندگان است.

وجود چشمه ها و غارهای متعدد از جمله غار و چشمه تیغ دریا، وجود بلندترین نقطه ارتفاعی منطقه قله باجگان با ارتفاع 2879 که دومین قله بزرگ شهرستان است؛ وجود عوارض متنوع کوهستانی نظیر دامنه ها، دره ها، شکستگی ها، گسل ها و… است.

معماری سنگی باجگان با سنگ های بلوکی ومنظم که عوامل فیزیکی طبیعت به وفور وارزان در اختیار انسان قرار داده نمایی جالب، جذاب ودیدنی به وجود آورده است. از جمله نمای سنگی وسنگ پوش منحصر به فرد حسینیه این روستا است.

معماری درونی خانه ها و وجود پیش فضای ورودی در خانه های این  روستا حریم وسکونت وزندگی و آرامش خانواده ها و به ویژه زن  ریشه ای عرفی مذهبی داردهمچنین تاثیر عوامل طبیعی، فرهنگی، مذهبی، اجتماعی، اقتصادی وامنیتی در معماری این روستا از جاذبه های گردشگری علمی می باشد.

مهم ترین وجه تسمیه هر روستا آثار امنیتی و دفاعی است؛ در این روستا به شکل برج وقلعه دیده می شود شکل و موقعیت برج و قلعه در روستای باجگان متفاوت از سایر نقاط است به طوری‎که نشان دهنده وجود امنیت نسبی روستا در زمان های گذشته می باشد چرا که قلعه وبرج از یک طرف در مبادی ورودی روستا است و از سوئی دیگر در کنار بافت مسکونی روستا و جدای از آن قرار گرفته است، وفاقد تاسیسات ساختمان وامکانات گسترده است و کسی به طور مدام در درون آن زندگی نمی کرده، وفقط در زمان هایی که احساس خطر می شده اهالی روستا به خصوص کودکان، زنان سال‎خوردگان برای گذراندن یک دوره محدود بدرون قلعه می رفتند، و یا اشیاء و لوازم خود را در آن نگهداری می کردند وبعد از برطرف شدن خطر به بافت و منطقه مسکونی روستا برمی گشتند.

وجود قدمگاه که مورد احترام اهالی است

وجود صنایع دستی نظیر گیو کشی، گیوه چینی، کرباس بافی سبدبافی از جملات امکانات روستا جاده آسفالته، خانه بهداشت، مدرسه، امکانات مخابراتی و پستی، پوشش کامل موبایل، مسجد و حسینیه، خانه ترویج روستایی است.

توانایی واستعداد اشتغال زایی با استفاده از منابع طبیعی، گیاهان داروئی و صنعتی نظیر انغوزه، اشترک، کتیرا وزیره نزدیکی به معدن تاجکوئیه، و وجود معدن آب سیرک و معدن گل رنگ در کنار روستا از دیگر توانمندی های روستا است.